گسترۀ معنایی آیۀ «وَ قُولُوا لِلنَّاسِ حُسْناً» با رویکردی فقهی از منظر مفسران فریقین

اخلاق بسترساز روابط اجتماعی است، به‌نحوی که در نبود آن جامعه دچار گسست و شکست روحی و روانی می‌شود. نمی‌توان بین فقه و اخلاق جدایی قائل شد؛ حکم شرعی، تشریعی است از جانب خداوند برای تنظیم زندگی انسان اعم از اینکه به افعال، ذات، اشیا و سایر امور زندگی انسان تعلق بگیرد و موضوعات اخلاقی نیز متعلق حکم شرعی قرار گرفته و دارای بار فقهی است. خداوند به پدیدۀ خوش‌اخلاقی در آیات قرآن کریم به شیوه‌های مختلف تأکید کرده و آن را با خطاب دستوری، همردیف مسائل مهمی همچون عدم پرستش غیرخدا، نیکی به پدر و مادر، اقامۀ نماز و زکات دادن قرار داده است. نکتۀ حایز اهمیت در موضوعات اخلاقی، منقح کردن آن است به این معنا که مشخص شود از کدام قسم از اقسام چهارگانۀ واجب، مستحب، حرام یا مکروه محسوب می‌شود. در این جستار برآنیم تا حکم فقهی وجوب خوش‌خلقی با دیگران را با استفاده از ملاکات احکامی همچون تنقیح مناط، الغای خصوصیت و قیاس و همچنین بر اساس روایات و تفاسیر فریقین استخراج کنیم.